Πρόκειται για μία ψυχοθεραπευτική μέθοδο, που αξιοποιεί τη δυναμική των ανθρωπίνων σχέσεων για την αντιμετώπιση και διαχείριση θεμάτων, που σχετίζονται με την ψυχική υγεία.
Σε αντίθεση με την ατομική ψυχοθεραπεία ο θεραπευόμενος αλληλεπιδρά με μια ομάδα ατόμων με τους ίδιους προβληματισμούς και ανησυχίες με στόχο:
Κατά την ομαδική διαδικασία τα μέλη επικοινωνούν μεταξύ τους, δέχονται ανατροφοδότηση και στήριξη.
Η ανατροφοδότηση της ομάδας μπορεί να βοηθήσει το κάθε μέλος της να υιοθετήσει πιο αποτελεσματικές στάσεις απέναντι στα θέματα που το απασχολούν, καθώς και να δοκιμάσει με ασφάλεια νέες πεποιθήσεις, συμπεριφορές και τρόπους επικοινωνίας, πριν τις εφαρμόσει στην καθημερινότητα (εκτός ομάδας).
Η ψυχοθεραπευτική ομάδα μπορεί να αποτελέσει μια πολύτιμη πηγή νοηματοδότησης και υποστήριξης για κάθε μέλος της ξεχωριστά σε περιόδους κρίσης και συναισθηματικού αδιεξόδου. Η αίσθηση, που αναπτύσσεται στους συμμετέχοντες ως προς το αμοιβαίο ενδιαφέρον, την κατανόηση και την αποδοχή, συνιστά από μόνη της έναν εξαιρετικό θεραπευτικό παράγοντα και καθιστά την ομάδα ως μια ιδιαίτερα δημοφιλή και αποτελεσματική θεραπευτική μέθοδο.
Η αρχή της εμπιστευτικότητας και εχεμύθειας καθώς και ο αλληλοσεβασμός μεταξύ των μελών είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την εύρυθμη λειτουργία της ομάδας.
Ομάδα ασθενών με ψύχωση
Στο περιβάλλον ασφάλειας και αποδοχής, που διασφαλίζει η ομάδα, δίνεται η δυνατότητα στο κάθε μέλος της να έρθει αντιμέτωπο με συναισθηματικές δυσκολίες και ψυχικές καταστάσεις, που δε δύναται να επεξεργαστεί αποτελεσματικά χωρίς τη συνδρομή του θεραπευτή και της ομάδας. Τέτοιες περιπτώσεις είναι η σχιζοφρένεια, διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη), ψύχωση μετά τον τοκετό, ψύχωση που προκαλείται από το αλκοόλ, η ύπαρξη παραισθήσεων και ψευδαισθήσεων, διαταραγμένου λόγου και ομιλίας κ.ά.
Η ομαδική θεραπεία ενδείκνυται ιδιαίτερα στη φροντίδα των ασθενών, που αντιμετωπίζουν κάποια μορφή ψύχωσης, καθώς συμβάλλει στην καλύτερη προσαρμογή τους και στην ψυχοκοινωνική τους αποκατάσταση. Προωθεί την κοινωνικοποίηση βελτιώνοντας τις κοινωνικές δεξιότητες και παρέχει τις κατάλληλες ευκαιρίες, για να γίνει επεξεργασία των συναισθημάτων, που δημιουργούνται σε μια κοινωνική συνθήκη.
Ομάδα ατόμων με Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες
Μετά από ένα επίπονο ή στρεσογόνο συμβάν (σεξουαλική κακοποίηση), καθώς και έπειτα από μια παρατεταμένη / επαναλαμβανόμενη τραυματική εμπειρία (όπως, η λεκτική / σωματική κακοποίηση) οι άνθρωποι μπορεί να δυσκολευτούν να επανέλθουν σε μία ομαλή καθημερινότητα. Συνήθως εμφανίζουν συμπτώματα, που εμποδίζουν τη λειτουργικότητά τους.
Η ομαδική ψυχοθεραπεία διασφαλίζει το κατάλληλο υποστηρικτικό περιβάλλον, ώστε το κάθε μέλος να μπορεί να μοιραστεί το πρόβλημα του λαμβάνοντας ανατροφοδότηση, στήριξη και ενθάρρυνση, προκειμένου να επεξεργαστεί και να προσπεράσει τις συνέπειες του τραύματος στη ζωή και την προσωπική εξέλιξή του.
Ομάδα ασθενών με διατροφικές διαταραχές
Το ανθρώπινο σώμα βρίσκεται σε διαρκή αλληλεπίδραση με τον ψυχισμό. Οι ψυχοσωματικές διαταραχές πρόσληψης τροφής (νευρογενής ανορεξία, βουλιμία, ορθορεξία), αφορούν σε όλο και περισσότερους ανθρώπους και κυρίως νεαρές ηλικίες. Συνήθως τα άτομα αυτά έχουν συμπεριφορές αντικοινωνικές, επιθετικές και έχουν την τάση να απομονώνονται αντιμετωπίζοντας συχνά το αίσθημα της μοναξιάς.
Οι συναισθηματικές αυτές δυσκολίες και οι ενδοψυχικές συγκρούσεις μπορούν στο πλαίσιο μίας οικείας ομάδας να εκφραστούν και να επεξεργαστούν ουσιαστικά, χωρίς φόβο, σε μία βάση ασφάλειας, που πηγάζει από την έλλειψη επίκρισης. Μάλιστα για τα άτομα αυτά θεωρείται ότι η ομαδική ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι μία από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους, για να νιώσουν ειλικρινή αποδοχή και το αίσθημα ότι “ανήκουν κάπου” προκειμένου να εστιάσουν στα οφέλη της ομαλής κοινωνικής ζωής.
Ομάδα για το πένθος και την απώλεια
Αναπόσπαστη εμπειρία της ζωής η απώλεια και το πένθος που τη συνοδεύει. Τα μέλη που συμμετέχουν στην ομάδα συνειδητοποιούν, ότι υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι με παρόμοια συναισθήματα και η ανακούφιση επέρχεται, όταν διαπιστώνουν, ότι δεν είναι μόνα και αβοήθητα στο ζήτημα, που τα απασχολεί. Στη δύσκολη στιγμή η ομάδα μπορεί να αποτελέσει πηγή νοηματοδότησης και δύναμης, ώστε να αντιμετωπιστεί η κρίση και το συναισθηματικό αδιέξοδο.
Ομαδική Ψυχοθεραπεία σε ασθενείς με χρόνιες παθήσεις
Ως χρόνιες παθήσεις ορίζονται οι παθολογικές καταστάσεις της υγείας, που παρουσιάζουν συμπτώματα με διάρκεια μεγαλύτερη των 3 μηνών. Ελέγχονται αλλά μπορεί να μην επιδέχονται οριστική ίαση εμφανίζοντας διαστήματα ύφεσης χωρίς συμπτωματολογία επιδείνωσης.
Ανάμεσά τους ο καρκίνος, ο σακχαρώδης διαβήτης, αυτοάνοσα νοσήματα, χρόνιες πνευμονοπάθειες κλπ. Στις χρόνιες ψυχοσωματικές νόσους περιλαμβάνονται η υπέρταση, το έλκος, δερματοπάθειες, ημικρανίες κλπ. Οι χρόνιες παθήσεις συσχετίζονται με αυξημένο στρες και ψυχικές διαταραχές.
Η ομαδική ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην άρση της ψυχικής δυσφορίας και στην καλύτερη πορεία της ίδιας της πάθησης μέσα από την αμοιβαία έκφραση, την ανταλλαγή όμοιων εμπειριών, την επεξεργασία και τον επαναπροσδιορισμό των αρνητικών συναισθημάτων και στάσεων ζωής των συμμετεχόντων. Άλλωστε η επίτευξη της ήρεμης και καλής ψυχικής υγείας έχει αποδειχθεί, ότι μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ίαση αρκετών από τις παραπάνω ασθένειες.
Ομάδα εγκύων – νέων μητέρων
Η αναμονή του ερχομού μιας νέας ζωής συνοδεύεται από συναισθήματα χαράς, προσμονής αλλά και αγωνίας σχετικά με την ανάληψη νέων ρόλων και τις αλλαγές που αναπόφευκτα θα επέλθουν. Αρκετές φορές το άγχος μπροστά στις αλλαγές αυτές και στην ανάληψη της ευθύνης είναι τόσο έντονο, που διαταράσσει τη λειτουργικότητα της γυναίκας. Δύσκολες συναισθηματικές επιπλοκές μπορεί να επέλθουν κατά την περίοδο, που ακολουθεί τον ερχομό του νέου μέλους.
Η ομάδα δίνει το βήμα να εκφραστούν τυχόν αρνητικές σκέψεις και τα συναισθήματα που συνδέονται με αυτές. Ανατροφοδοτεί το αίσθημα επάρκειας και αυτοπεποίθησης και υποστηρίζει τη μέλλουσα και τη νέα μητέρα σε όλο το «ταξίδι» της δημιουργίας.
Ομάδα εφήβων
Η εφηβεία είναι μια μεταβατική περίοδος, που χαρακτηρίζεται από διαρκείς και έντονες αλλαγές, σωματικές και ψυχικές. Χαρακτηρίζεται από συγκρούσεις με τους γονείς, δυσκολία στις σχέσεις, άγχος για το σχολείο και την επιλογή σταδιοδρομίας, προετοιμασία για την ενηλικίωση. Οι δυσκολίες, που προκύπτουν, επηρεάζουν όχι μόνο τον έφηβο, αλλά και την οικογένεια στο σύνολό της.
Στην ομαδική συνθήκη οι έφηβοι μπορούν να εκφράσουν τις ανησυχίες τους σε ένα μη επικριτικό και υποστηρικτικό περιβάλλον. Ενθαρρύνονται να προσεγγίσουν τους στόχους τους αποκτώντας έλεγχο του άγχους και της έντασης, που συνοδεύει αυτήν την ευαίσθητη περίοδο της ζωής τους. Αποτέλεσμα αυτού είναι η μείωση των οικογενειακών εντάσεων και η σταδιακή εσωτερική ισορροπία και ωριμότητα του εφήβου.
